Czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące w procesie pracy to czynniki, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą. Czynniki uciążliwe to czynnik niestanowiący zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, lecz utrudniający pracę lub przyczyniający się w inny istotny sposób do obniżenia jego zdolności do wykonywania pracy lub innej działalności bądź wpływający na zmniejszenie wydajności. Poniżej znajduje się podział czynników szkodliwych.
| Czynniki chemiczne | Czynniki biologiczne | Czynniki fizyczne |
| Substancje i mieszaniny chemiczne, czynniki o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym | Bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty | Hałas, wibracje, mikroklimat, promieniowanie laserowe, pole elektromagnetyczne, pyły |
Czynniki chemiczne
Czynniki chemiczne to każdy pierwiastek lub związek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go w postaci odpadów, w trakcie każdej pracy, niezależnie od faktu, czy jest albo nie jest wytwarzany celowo lub jest albo nie jest wprowadzany do obrotu.
Miejsca przechowywania substancji niebezpiecznych powinny być oznaczone znakami ostrzegawczymi.
Czynniki rakotwórcze, mutagenne lub reprotoksyczne
Czynniki rakotwórcze
Rakotwórczość jest to właściwość czynnika chemicznego lub fizycznego warunkująca wywoływanie przez dany czynnik nowotworów u ludzi. Substancja rakotwórcza to substancja lub mieszanina substancji powodujących powstanie raka lub zwiększających częstotliwość jego występowania.
Substancja chemiczna lub mieszanina, która spełnia kryteria klasyfikacji jako rakotwórcza kategorii 1A lub 1B wg rozporządzenia 1272/2008
Czynnik mutagenny
Działanie mutagenne dotyczy przede wszystkim substancji, które mogą spowodować mutacje w komórkach rozrodczych u ludzi i mogą zostać przekazane potomstwu.
Substancja chemiczna lub mieszanina, która spełnia kryteria klasyfikacji jako mutagenna kategorii 1A lub 1B wg rozporządzenia 1272/2008
Substancje reprotoksyczne
Substancja o działaniu reprotoksyczna działa szkodliwie na rozrodczość, oznacza niekorzystny wpływ na funkcje rozrodcze i płoność u dorosłych mężczyzn i kobiet oraz toksyczność rozwojową u potomstwa w następstwie narażenia na substancje lub mieszaninę.
Substancja chemiczna lub mieszanina, która spełnia kryteria klasyfikacji jako działająca szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B wg rozporządzenia 1272/2008
Instrukcja w jaki sposób zweryfikować czynniki rakotwórcze lub mutagenne za pośrednictwem bazy danych ECHA European Chemicals Agency.
Kierownik jednostki organizacyjnej UG lub osoba przez niego upoważniona przesyła do 06 grudnia danego roku kalendarzowego przesyła rejestr prac i rejestr pracowników do biura BBPiOZ.
Zgodnie z przepisami prawa Uniwersytet Gdański przekazuje właściwemu Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu oraz właściwemu Okręgowemu Inspektorowi Pracy, informację o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagenny corocznie w terminie do dnia 15 stycznia.
Czynniki biologiczne
Szkodliwe czynniki biologiczne mogące być przyczyną zakażenia, alergii lub zatrucia obejmują:
- drobnoustroje komórkowe, w tym zmodyfikowane genetycznie;
- jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie;
- hodowle komórkowe;
- pasożyty wewnętrzne człowieka.
Klasyfikacja i wykaz szkodliwych czynników biologicznych znajduje się w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
Informację dotyczącą użycia szkodliwego czynnika biologicznego w celach naukowo-badawczych, diagnostycznych lub przemysłowych pracodawca przekazuje właściwemu inspektorowi sanitarnemu:
- co najmniej 30 dni przed dniem użycia po raz pierwszy szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 2-4 zagrożenia;
- w każdym przypadku, gdy zachodzą istotne zmiany mające znaczenie dla bezpieczeństwa i zdrowia pracownika w miejscu pracy;
- w ciągu 30 dni po zakończeniu działalności przez przedsiębiorstwo lub zakład;
- niezwłocznie, w przypadku każdej awarii lub wypadku, które mogły spowodować uwolnienie się szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 2-4 zagrożenia.
Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
Uniwersytet Gdański jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą wskazując czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy, dla których wykonuje się badania i pomiary. Częstotliwość badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ustalane są zgodnie z zarządzeniem wewnętrznym. Koszty badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia pokrywane są ze środków ogólnouczelnianych przeznaczonych na cele bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.
Dodatek za pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych
Pracownikowi przysługuje dodatek za wykonywanie pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych zgodnie z załącznikiem nr 14 do Regulaminu Wynagrodzenia UG.